De media en het volk in Suriname

Offeraar       Dewanand
Offercode      wfor1092
Offerdatum     10 april 2005

Afgelopen week vroeg Shashi Bharos, student aan de Hogeschool Rotterdam mij om voor het Projectlid "de doorstart, Suriname" (communicatie en multimedia design/ media en cultuur) een quickscan te maken in verband met zijn afstudeerscriptie. Hij formuleerde de volgende vraagstelling.

De invloed van media op het volk in Suriname, de denkwijze, houding en mentaliteit:
(radio/ TV/ krant/ algemeen informatievoorziening)

1. Suriname is een zeer gesloten gemeenschap, globalisatie is ver te zoeken.
Wat zijn de oorzaken hiervan?
2. En wat zijn de sociale en politieke gevolgen hierdoor?
3. Hoeveel en welke invloed had de media hierbij?
4. Welke (positieve en negatieve) invloed kan de media hier meer bij hebben?
5. Hoeveel/ welke invloed kan de media, volgens u hebben bij een mentale revolutie van en in Suriname

Informatiebehoefte Surinaamse volk

Sedert de coup van Delano Desi Bouterse is een proces begonnen van afbraak en uitdunning van de middenklasse in Suriname. Velen verarmden en verlieten het land. Het Surinaamse volk ontwikkelde een angst voor gedrukte informatie en durfde niets te zeggen. De grote meerderheid wachtte apathisch af wat er zou gebeuren en niemand organiseerde zich krachtig om de achteruitgang te bestrijden. Juist hierdoor verminderde de behoefte om de media verder te ontwikkelen en grote delen van het volk te bereiken. Er ontstond een desinteresse in het nieuws van de media en een passieve houding om zelf informatie te zoeken.

Suriname is een multicultureel land met enkele dominante etnische groepen. Dit zal toegelicht worden. Doordat Nederlands de officiële taal is, is het logisch dat de Surinaamse media veel nieuwsberichten gewoon kopiëren uit de Nederlandse informatiebronnen en deze ongewijzigd publiceren in Suriname. Doordat de helft van het Surinaamse volk in Nederland woont, is er veel behoefte om te weten wat zij doen en hoe het in Nederland gaat. Dit wordt vooral ook versterkt door de oriëntatie op Nederland en de latente behoefte van veel Surinamers om eens naar Nederland te emigreren, voor een beter leven en meer levensgeluk.

Het gebruik van Nederlands leidt ertoe dat Suriname in een taalisolement verkeert en niet echt in staat is om dit te doorbreken op eigen kracht. Opvallend is dat er in de Surinaamse media vrijwel geen nieuws is over de buurlanden (Guyana, Brazilië, Frans Guyana en de rest van Latijns Amerika), juist vanwege de taalisolatie en de oriëntatie op Nederland. Suriname is eigenlijk een vreemde eend in dit gebied waar overwegend Spaans gesproken wordt. Volgens mij kan slechts drie procent van de Surinaamse bevolking vloeiend Spaans praten en schrijven.

Etnische informatiebehoefte
De Afro-Surinamers (negers en creolen) zijn sterk georiënteerd op Nederland, want in zekere zin voelen zij zich verwant aan Europa en geloven dat zij een Westers volk zijn. Hierdoor hebben zij veel behoefte aan nieuws over Nederland en de Westerse wereld. Opvallend is dat zij zich sterk identificeren met de negroïde popsterren in de Westerse wereld en vrijwel niets weten over wat er in Afrika gebeurt. Er is in zekere mate zelfs een afkeer van alles wat te maken heeft met Afrika en hierdoor is er totaal geen nieuws over dit continent. Slechts een klein groepje Afro-nationalisten zoekt op internet informatie over Afrika, maar beschikt niet over een organisatie om dit te verspreiden onder hun soortgenoten. Er is ook interesse in de Afro-Amerikaanse gemeenschap in de Verenigde Staten van Amerika, want die fungeert als een soort identificatie idool voor de ontwikkelde Afro-Surinamers. Er is echter geen economische samenwerking of gezamenlijke mediaorganisatie tussen deze twee groepen opgebouwd. Alles beperkt zich tot wat zang en dansmuziek van de Afro-Amerikaanse popindustrie. Die fungeert als leidraad van een complex identificatieproces, waarbij etniciteit belangrijker is dan echte wetenschappelijke kennis en technologie. In de Afro wereld is er zelfs een afkeer voor kennis van de witte Westerlingen, wat een barrière is om gebruik te maken van de beschikbare informatiekanalen en om het volk goed te ontwikkelen. Dit is een van de diepere oorzaken van de onderontwikkeling van veel Afro gemeenschappen wereldwijd.

De Hindoestanen, die oorspronkelijk emigreerden uit India, hebben een wat bredere informatiebehoefte, want zij zijn momenteel sterk geïnteresseerd in nieuws uit India. Volgens experts zal India zich ontwikkelen tot een supermacht van de technologie en ICT wereld en juist hierom voelen veel Hindoestanen zich vereerd. Er is een toenemende samenwerking tussen de Suri-Hindoes en de Indiase Hindoeorganisaties, zoals Sangh en Vischwa Hinduparishad. Er wordt door de ontwikkelde klasse van de Hindoestanen veel informatie over India vergaard via internet. Op dit punt gaan Hindoestanen toch sterker vooruit dan de andere etnische groepen in Suriname, hoewel zij zich toch beperken tot de eigen besloten gemeenschap. Via emails en telefoontjes worden elke dag de meest interessante nieuwsberichten over India verspreid onder de besloten Hindoestaanse gemeenschap. Er is bij de Suri-Hindoestanen ook een heel grote behoefte aan nieuws over Bollywood, de gigantische filmindustrie van India. Maar in de officiële gedrukte media in Suriname is er vrij weinig nieuws over de ontwikkelingen in India en de rest van Azië, omdat de Suri-Hindoestanen ondervertegenwoordigd zijn en zich min of meer economisch en sociaal geïsoleerd hebben van de reguliere Surinaamse gemeenschap. Dit is ook duidelijk merkbaar in Nederland, want er is heel weinig sociaal contact en vergaande samenwerking tussen de Afro-Surilanders en de Hindoestanen.

De andere etnische groepen hebben zich ook etnisch georganiseerd en oriënteren zich ook op hun oorspronkelijke herkomstland. Chinezen lezen liever kranten uit China. Javanen zitten er een beetje tussenin, want zij vormen een minderheidsgroep in Suriname, zonder een sterk georganiseerd kader. Opvallend is wel dat nauwelijks tien procent van de Javanen zich sterk heeft georiënteerd op Indonesië. De grote meerderheid van de Javanen wordt momenteel vooral genetisch en cultureel geassimileerd door de andere bevolkingsgroepen.

Triest is dat de bosnegers en de Indianen in Suriname totaal niet meedoen met de media en politiek in Suriname en geïsoleerd leven in het binnenland waar er vrijwel geen kennisinfrastructuur is en geen gedrukte media.

Er wordt in Suriname zelf vrij weinig gelezen, want mensen leven meer buiten en hebben weinig tijd en behoefte om een paar uurtjes per dag te gaan zitten om geconcentreerd te lezen. Boeken worden geassocieerd met onderwijs en naar school gaan, waardoor er weinig behoefte is om op zoek te gaan naar kwalitatief goed leesmateriaal. Juist hierdoor worden er vrij weinig boeken gedrukt en verkocht in Suriname. Er zijn echter wel veel schrijvers van kinderboeken. De Anansie verhalen maken een stormachtige ontwikkeling door in Suriname.

Schrijversgroep 77 heeft ongeveer twintig leden, maar oriënteert zich toch heel sterk op het Nederlandse lezerspubliek, om verder te groeien en succesvoller te zijn. In de Hindoestaanse schrijverswereld is Nederlands gangbaar. Er zijn heel weinig boeken in het Sarnami en er is volgens mijn informatie geen enkel nieuwsblad of magazine in het Sarnami, Sranang tongo of Hindi in Suriname. Dit toont duidelijk aan dat de bevolkingsgroepen in Suriname een vocale etnische taalcultuur hebben ontwikkeld en het schrift eigenlijk niet gebruiken voor het vergroten van de kennis en de verdere verzelfstandiging. De oorzaak hiervan dient gezocht te worden in de lagere status van de eigen etnische talen ten opzichte van het superieur geachte Nederlands taalgebied. Voor elk Surinaams kind is Nederland immers het superieure landje in Europa. Juist hierom probeert men de eigen kinderen goed Nederlands te leren, vooral als de nadruk ligt op een academische carrière.

De radio en televisie.
Het grootste deel van de Surinamers haalt informatie uit de tientallen radio en televisiestations in Suriname. Opvallend is dat er veel programma's uit Nederland worden vertoond, zonder enige wijziging of ondertiteling in de eigen etnische taal. Dit bewijst duidelijk dat er sprake is van een vocale cultuur in Suriname. Informatie wordt via het gesproken woord en via uitgezonden beelden doorgegeven, zonder intensief gebruik van het schrift. De audiovisuele media in Suriname beperken zich echter sterk tot amusement, zang en dans, vaak in de eigen etnische talen. De programma's worden vooral 's avonds goed bekeken door grote delen van het volk. Bollywood amusement is heel gewild onder de Suri-Hindoestanen, hoewel er vrij weinig nieuws is over de explosieve ontwikkeling van India als wereldleider.

Taal en media
Taal speelt de hoofdrol om het volk goed voor te lichten. Op dit punt is het in Suriname een grote ongeorganiseerde puinhoop. Hoewel Nederlands de officiële taal is, gebruiken Surinamers voor de dagelijkse communicatie vrijwel altijd hun eigen etnische taal, die over een beperkte woordenschat beschikt. Het is duidelijk dat juist door de dominantie van Nederlands een groot deel van het Surinaamse volk in een internationaal isolement terecht is gekomen en niet de kracht heeft om hier iets aan te veranderen. Hoe het verder hiermee zal gaan, hangt sterk af van de ondernemers en politici, wat verder zal worden toegelicht.

Ondernemend Suriname
De gangbare taal in ondernemend Suriname is Nederlands, voor de afhandeling van officiële contracten en financiële transacties. Maar op de werkvloer gebruikt men vaak de eigen etnische taal, waarbij documentatie over het bedrijfsproces overwegend in het Nederlands geschreven wordt. Hierdoor is er binnen de onderneming een taalbarrière om de werknemers verder te voorzien van bruikbare kennis voor specialisatie en productieverhoging. Veel werknemers zijn bovendien laag opgeleid en hierdoor niet in staat om te werken aan verhoging van de toegevoegde waarde van het product. Juist hierom is Suriname nog steeds een onderontwikkeld land, die niet echt de kracht heeft om verder te groeien. Bedrijven blijven klein en hebben vaak weinig mogelijkheden om de productie en afzet te vergroten. Dit laatste wordt bovendien geboycot door vriendjespolitiek en corruptie van hogere ambtenaren en politici. En dit is op den duur fataal voor het grootste deel van de ondernemers in Suriname. Innovaties en veelbelovende investeringen worden via diplomatieke kanalen tegengewerkt, omdat men hier het nut niet van inziet.

De kennisbehoefte van de Surinamers en de armoede
Iemand die nauwelijks genoeg geld heeft voor voedsel, zal niet snel een boek of een krant kopen. Sedert 1985 is het grootste deel van het Surinaams volk verarmt want de prijzen van voedsel en levensonderhoud stegen explosief. Er ontstond een afbraakproces van de middenklasse en een polarisatie tussen arm en rijk. In Suriname zelf is dit in het straatbeeld goed merkbaar. Mensen ploeteren elke dag om geld te vergaren voor een huisje en wat eten en zijn nauwelijks geïnteresseerd in hoogwaardig nieuws uit de gedrukte media. Er is ook weinig vertrouwen in de Surinaamse media en kranten, want die hebben een elitair karakter. De kennisbehoefte van het Surinaamse volk ontwikkeld zich hierom niet verder en de meerderheid blijft slecht geïnformeerd en onderontwikkeld. Men weet hierdoor weinig over ontwikkeling en vooruitgang.

Universiteiten
De academisch geschoolden in Suriname hebben weinig mogelijkheden om zich te specialiseren en moeten vaak uitwijken naar Nederland voor verdere ontwikkeling en deskundigheid. Het is echter wel zo dat Suriname eigenlijk een kaste georiënteerde samenleving is en dat een hogere sociale status vooral leidt tot isolatie van de meerderheid. Hierom leven de geschoolden en ongeschoolden in twee gescheiden werelden en in verschillende wijken. De arme massa heeft hierom weinig contact met de beter ontwikkelde minderheid en beseft niet eens waarom scholing nuttig is. Men is onderbewust van het nut van kennis. Deze mentaliteit domineert de denkwereld van veel mensen in onderontwikkelde landen en het is een van de diepere oorzaken van armoede en economische tegenspoed.

In Suriname doet de universiteit niet actief mee om het land en de economie op te bouwen of om de kennisinfrastructuur verder te ontwikkelen. Universitaire kennis wordt niet toegepast om het volk en de economie krachtiger te organiseren en het volk beter voor te lichten. Er lopen heel slimme academici rond in Suriname, maar zij beseffen vaak niet dat het noodzakelijk is om de kennis actief toe te passen, om het land te ontwikkelen. Ook de ondernemers gebruiken de academische kennis op een laag niveau en mobiliseren hun geschoolde werknemers niet krachtig genoeg. Alleen door toepassing van academische kennis kan de basis van het land versterkt worden.

Een mentale revolutie in Suriname
Persoonlijk geloof ik dat de media dichter bij het volk moet staan en zich meer moet richten op de etnische diversiteit van het land. India is bijvoorbeeld een reus aan het worden en hierom hebben Suri-Hindoestanen veel behoefte aan informatie over India. Er zitten echter weinig mensen van hindoestaanse afkomst in de Surinaamse mediawereld, want deze wordt gedomineerd door de Afro-Surinamers en de 'blanke' minderheid. Hier zou iets aan veranderd moeten worden. Doordat Hindoestanen een monocultuur hebben, kunnen zij een grotere rol spelen om Suriname economische verder te ontwikkelen en een sterkere fundament op te bouwen voor een echte welvaartsstaat. Veel Hindoestanen willen echt vernieuwing en vooruitgang, maar de Afro-Surinamers die de politiek domineren willen hier niets van weten, want dan krijgen de Hindoestanen immers meer macht. Deze ondergrondse etnische machtsstrijd is de diepere oorzaak van alle economische ellende in Suriname en het is behoorlijk taboe om hierover iets bekend te maken. Hindoestanen zelf doen er weinig aan om echt voor honderd procent te kiezen voor Suriname en bereiden zich vaak in stilte voor op emigratie naar Nederland.

Het is derhalve heel moeilijk om een mentale revolutie te ontketenen bij de meerderheid van het Surinaamse volk. Mobilisatie vanuit de media zou wel kunnen geschieden door radicaal te kiezen voor de historische herkomstlanden, zoals de Indiase reus, maar dat zouden de Afro-Surinamers juist boycotten. Men dient te beseffen in Suriname dat samenwerken met India en zelfs het openen van de landsgrenzen voor meer Indiase immigranten tot heel veel voordelen zou leiden. Het etnisch denken dient hierbij vergeten te worden. Als men iets structureel wil veranderen in Suriname dan zal men hoe dan ook een radicale beslissing moeten nemen in het belang van een welvarend land en niet in het belang van een etnische groep. Maar zover is men nog niet in dit klein landje, dat nauwelijks een half miljoen zielen telt. Het radicaal doorhakken van de fatale navelstreng met 'blank' Nederland doet momenteel nog te veel pijn.

***